Segregacja śmieci to najbardziej podstawowy i przyziemny sposób troski o środowisko. Jest wpisany w naszą codzienność, powtarzalny do znudzenia, zwykle nieprzyjemny. Z tego powodu często zapominamy, jak robić to dobrze. To, w jaki sposób pozbędziemy się odpadów ze swojego gospodarstwa domowego, ma ogromny wpływ na poziom ich recyklingu.
Śmieci to ogromny problem i wiemy o tym wszyscy. Szacunki Banku Światowego pokazują, że na całym świecie produkujemy około 2,01 miliarda ton odpadów stałych rocznie. Jednak bardzo niewielki procent z nich zostaje poprawnie przetworzona lub zutylizowana. Sytuacja podobnie wygląda nad Wisłą.
Recykling w Polsce
W 2000 roku odnotowywaliśmy 2% poziomu recyklingu odpadów komunalnych, a w 2020 było to już 39%. To duży wzrost. Jednak Polska musi powtórzyć to osiągnięcie w ciągu najbliższych 12 lat. Obecny model gospodarowania odpadami nie jest w stanie osiągnąć zakładanych przez UE celów. Do 2035 roku powinniśmy osiągać 65% poziomu recyklingu odpadów komunalnych. Nie będzie to możliwe przy dotychczas stosowanych strategiach. Poprawy technologii, strategii lepszego sortowania odpadów zmieszanych i wprowadzenie systemu kaucyjnego to nie wszystko. Bardzo ważnym czynnikiem jest aspekt społeczny.
To my, konsumenci, pozbywamy się zawartości opakowania lub zużywamy produkt i zostajemy z odpadem. Odpad trzeba przekazać dalej (czyli po prostu wyrzucić) w taki sposób, by miał jak największą szansę zostać przetworzony lub odzyskany.
Edukacja ekologiczna, wskazówki poprawnej segregacji czy naklejki na koszach to oczywiście ważne działania. Nie przynoszą jednak tak dobrego rezultatu, jak zakładano. Z tego powodu, jako Clinex przypominamy podstawowe zasady segregacji śmieci i dajemy wskazówki, jak segregować z głową!
1. Rozróżniaj surowce od odpadów
Najważniejsza zasada segregacji odpadów i zmiana podejścia: nie każdy śmieć jest odpadem! Większość zawartości naszych koszy to tak naprawdę materiały-surowce. Mogą one posłużyć do zrobienia kolejnego opakowania, słoika czy reklamówki. Patrząc na to, co wyrzucasz, dwa razy sprawdź, czy w odpowiedni sposób oddzielasz cenne surowce od brudnych, zniszczonych odpadów.
2. Szukaj surowców, grupuj
Wiesz już, jak ważne jest oddzielanie suchych, czystych surowców od brudnych odpadów. Kolejny krok segregacji odpadów to zadbanie o to, by różne rodzaje surowców zostały oddzielnie pogrupowane: szkło, papier, metal, plastik. To podstawowe i najczęściej spotykane materiały w naszych domach, a produkty, które kupujemy w sklepach, zwykle są spakowane za pomocą właśnie tych surowców.
3. Osobno wyrzucaj cenny surowiec: szkło
Szkło to jeden z najłatwiej przetwarzanych materiałów, w 100% nadaje się do recyklingu. Obecnie już około 70% szklanych opakowań w Polsce poddanych jest recyklingowi. To wciąż za mało, ale zmiany w systemie kaucyjnym mają znacząco poprawić ten wynik. Do zielonego pojemnika na szkło wyrzucamy białe i kolorowe szkło: butelki, słoiki, opakowania po kosmetykach. Nie wrzucamy luster, kryształów (np. z zastawy stołowej), fajansów, porcelany!
Metalowa nakrętka na słoiku? Odkręć ją przed wyrzuceniem, by ułatwić recykling. Gdy zapomnisz, nic straconego – maszyny w sortowni poradzą sobie z oddzieleniem ich od szkła.
Co się dzieje ze szkłem po wrzuceniu do zielonego pojemnika?
Po zebraniu szkła z pojemników, transportuje się je do zakładu recyklingu. Szkło sortuje się według koloru. Następnie czyści się je z zanieczyszczeń takich jak etykiety, kapsle itp. Kawałki szkła topi się w piecach, a gotowy płyn formuje się w formy do produkcji nowych opakowań szklanych.
4. Osobno wyrzucaj cenny surowiec: papier
Papier to bardzo cenny materiał. To przez to, że jest wszechobecny w naszym życiu: gazety, książki, zeszyty, notesy, opakowania. Współcześnie papier produkuje się z włókien z celulozy lub z włókien ścieru drzewnego, które są otrzymywane poprzez ścieranie i zmielenie bali drewnianych. Z uwagi na to, jak cenne są drzewa na naszej planecie, odzyskiwanie papieru jest bardzo ważne! W krajach Unii Europejskiej odzyskiwane jest średnio 70% makulatury. W Polsce wynik ten jest niestety dużo słabszy – zaledwie 42%.
Do niebieskiego pojemnika wrzucamy tylko czysty i suchy papier. Papier zamoczony, a zwłaszcza ubrudzony tłuszczem nie może tu trafić! To już odpad, który wyrzucamy do zmieszanych.
Co się dzieje z papierem po wrzuceniu do niebieskiego pojemnika?
Zebrany materiał jest sortowany w punktach recyklingu, oczyszczany (np. ze zszywek), a następnie rozdrabniany i namaczany. Formowana jest z niego masa celulozowa, którą się oczyszcza i wybiela, by następnie utworzyć z niej arkusze papieru.
5. Osobno wyrzucaj cenny surowiec: metal
Produkcja metali ze złóż jest czasochłonna i droga. To także duże obciążenie dla środowiska. Aby wydobyć z rud potrzebne w przemyśle metale i niemetale potrzeba ogromnej ilości energii oraz wody. Do tego procesom tym towarzyszy duża emisja zanieczyszczeń i dwutlenku węgla. Odzysk metali jest więc skutecznym i najbardziej racjonalnym sposobem ich pozyskiwania. Jednocześnie sprzyja to ochronie środowiska i przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym. W Polsce metal wrzucany jest do żółtego pojemnika razem z plastikiem. Wrzucamy tu aluminiowe puszki po napojach i sokach, puszki po konserwach, folię aluminiową, metale kolorowe, kapsle, zakrętki od słoików.
Co się dzieje z metalem po wrzuceniu do żółtego pojemnika?
Metal z plastikiem trafiają do sortowni odpadów, gdzie metal zostaje oddzielony i oczyszczony. Oczyszczone metale w formie półproduktów trafiają następnie do hut i odlewni oraz zakładów produkcyjnych z różnych branż, gdzie zmieniają się w nowe wyroby.
6. Osobno wyrzucaj cenny surowiec: plastik (i ograniczaj, ile możesz!)
Ostatni i stosunkowo najnowszy surowiec to plastik. Bardzo ułatwił życie ludziom, ale dla planety stał się wielkim zagrożeniem. Produkcja plastiku zaczęła się na dużą skalę w XX wieku, a konkretnie w latach 30. XX wieku. Każdego roku produkuje się 300 mln ton plastikowych odpadów -z czego realnie odzyskuje się zaledwie 10%. Oznacza to, że plastik, mimo że wygodny (lekki, wytrzymały, tani) jest najgorszym surowcem. Wszystko przez to, że jest go za dużo i nie sposób go efektywnie odzyskiwać. Co możemy z tym zrobić?
Do żółtego pojemnika wyrzucamy więc każdy plastik, który jest czysty, a więc nie ma dodatku innych materiałów, takich jak guma czy folia.
Co się dzieje z plastikiem po tym, gdy wrzucimy go do żółtego pojemnika? Plastik, w dużym skrócie, jest w sortowniach rozdrabniany i oczyszczany. W następnym kroku jest topiony i przetwarzany w granulat, z którego można wytworzyć inny produkt.
Nie każdy rodzaj plastiku można jednak przetworzyć, jest to energochłonne i trudne technologicznie. Dodatkowo produkt wykonany z przetworzonego granulatu często jest gorszej jakości. Recykling plastiku nie jest więc skuteczny tak, jak innych surowców.
7. Dbaj o kompost!
Segregacja śmieci biodegradowalnych jest obowiązkowa w całej Polsce od początku 2021 r. Dzięki oddzielaniu odpadów bio od plastiku, szkła czy innych śmieci, mogą się one swobodnie rozłożyć. To naturalna metoda zagospodarowania odpadów, które zamieniają się w kompost, czyli substancję poprawiającą właściwości gleby!
Gdzie wyrzucać odpady biodegradowalne? Zgodnie z zasadami segregacji śmieci, powinny znaleźć się w brązowym pojemniku na odpady.
Bioodpadów nie można wyrzucać do pojemnika w torebkach lub workach foliowych! Zapewniają one wygodę i higienę. Jednak podczas przetwarzania odpadów i tak muszą być rozerwane i oddzielone od resztek organicznych. Kawałki folii nawet po profesjonalnym przetworzeniu mogą dostać się do bioodpadów, uniemożliwiając ich kompostowanie. Lepiej użyć toreb i opakowań papierowych. Najlepiej takich, które już mamy w domu, np. po pieczywie lub ze starej gazety.
Do bio pojemnika wyrzucamy odpadki warzywne i owocowe, rozdrobnione gałęzie drzew i krzewów, skoszoną trawę, liście, kwiaty cięte i doniczkowe (bez ziemi), pieczyw, grzyby, fusy po kawie i herbacie (bez torebek), skorupki jaj. Nie wyrzucamy mięsa, kości!
8. Gdy odzyskać nie da rady — czyli ograniczaj zmieszane odpady
Odpady zmieszane to grupa śmieci, z której nie jesteśmy w stanie już odzyskać surowców wykorzystanych do ich wyprodukowania. To wszystko, czego nie można odzyskać w procesie recyklingu. Takie śmieci wyrzucamy do czarnych pojemników. Tego rodzaju odpadów powinno w naszym domu być jak najmniej.
Co tu wyrzucamy? Lista jest długa i obejmuje wszystko to, co nie jest czystym surowcem, które opisaliśmy wyżej. Będą to więc resztki po wytwarzaniu mięsa, olej po smażeniu, zawartość worków do odkurzaczy, niedopałki papierosów, paragony sklepowe, zbite lub uszkodzone naczynia porcelanowe, zużyte pieluchy, stare ręczniki czy chusteczki papierowe oraz np. żwirek z kuwety.
Co ważne, odpady zmieszane również podlegają sortowaniu, by jak najmniej z nich trafiło ostatecznie na składowisko.
9. Sprzęt elektro lub ubrania? Oddaj do punktu zbiórki
Nie potrzebujesz już ubrania albo zepsutej pralki czy telefonu? Najgorsze, co możesz zrobić, to wyrzucić to na śmieci. Taki rodzaj “odpadu” można naprawić lub oddać komuś, kto go ponownie wykorzysta. Elektrośmieci zawsze oddawaj do punktu PSZOK lub punktu zbiórki elektrośmieci w swoim mieście, lub gminie. Ich odbiorem zajmują się też firmy takie jak ElektroEko. Ubrania natomiast możesz oddać do schronisk dla bezdomnych. Można też skorzystać z platformy „Ubrania do Oddania” czy sprzedać na platformach takich jak OLX i Vinted.
10. Zmieniaj małe przyzwyczajenia
Jak już wiesz z artykułu, segregacja śmieci jest ważna, a najgorsze śmieci to takie, które nie są surowcem lub są surowcem “trudnym” – czyli plastikiem. Próbuj po prostu z niego rezygnować: z plastikowych woreczków, siatek, pudełek na wynos. Noś swoje torby na zakupy, pakuj do słoików, myj i wykorzystuj ponownie foliówki, które masz w domu.
Podsumowując, segregacja śmieci powinna być nie tylko naszym obowiązkiem, ale też świadomym wyborem na rzecz ochrony środowiska. Przestrzeganie zasad recyklingu, takich jak przedstawione w tym artykule ma kluczowe znaczenie dla zachowania zasobów naturalnych i minimalizacji negatywnego wpływu na planetę. Jako Clinex dobrze o tym wiemy. Z tego powodu stawiamy ochronę środowiska w centrum naszej misji. Jesteśmy też partnerem Planet Heroes i World Cleanup Day, które promują działania proekologiczne i edukację w zakresie odpowiedzialnego zarządzania odpadami. Wszystko po to, by pracować na rzecz lepszego jutra, w którym recykling stanie się nieodłączną częścią naszej codzienności, a nasza planeta będzie mogła odetchnąć pełną piersią.
Dowiedz się jak jeszcze promujemy ekologię:
